BirdTalk

Om maar met de deur in huis te vallen, bij mij draait alles om verlangen. Niet zo nu en dan, even in een opwelling. Nee, voortdurend en jaarrond...

Deze column gaat over wijsheid, of iets in die richting. Niets ingewikkelds of hoogdravends, niet in de laatste plaats omdat ik er anders zelf geen snars van snap...

Een column schrijven doe ik meestal op het moment dat het mij niet uitkomt. Dat zal ik toelichten. Een tekst schrijven is voor mij geen vanzelfsprekende business. Ik kan niet gaan zitten en even een column bedenken. Nee, dat moet spontaan ontstaan en dat gebeurt nu juist op de momenten dat het me niet schikt.

Om mezelf te ontwikkelen volg ik sinds een tijdje de cursus 'columns schrijven voor dummies'...

Mijn vader en ik hebben niet veel met elkaar gemeen moet je weten. Altijd zo geweest. We dragen dezelfde achternaam en daarmee lijken zo'n beetje alle overeenkomsten op te houden. Hij is een geschikte peer, begrijp me niet verkeerd, maar in alles zijn we elkaars tegenpolen.

Een tegenstander van internetshoppen kun je mij niet noemen, sterker nog, ik koop regelmatig online...

Deze zomervakantie gaan mijn partner en ik niet op vakantie. Ons reisbudget is namelijk op. Door wiens toedoen laat ik even in het midden. Om toch wat van de zomervakantie te maken, hebben we wat gezellige uitjes gepland. Zo is er toch een beetje vakantiegevoel. Wat doe je dan zoal?

Deze column is geschreven voor de man. De vrouw die dit leest wil ik vragen, ook al fotografeert ze af en toe een vogeltje of een geinige paddenstoel, deze pagina onmiddellijk te verlaten. Nu!

Vroegah was alles beter. Je kon nog schaamteloos plofkip eten, ganzenlever op je toastje pletteren, zwanen driften, kievitseieren zoeken, vogels op het nest fotograferen, de korhoen bejagen, bla, bla, bla...

Als trotse Rotterdammer ben ik voor Feijenoord. Ondanks dat ik ben geboren en getogen op de noordoever ligt mijn hart bij de club van Rotterdam-Zuid. Een bezoek aan Feijenoord verveelt nooit. Indrukwekkend aan een bezoek aan deze legendarische club vind ik de vele mensen die je van heinde en ver naar de Kuip ziet lopen of fietsen...

Zo af en toe geef ik een lezing over vogels of over vogelfotografie. Zonder uitzondering zijn dat, voor mij dan, prettige bijeenkomsten. Of mijn toehoorders het altijd even leuk vinden, is een ander verhaal.

In juni 1990 spijbelde ik als vijftienjarige een middag van de middelbare school en reisde alleenlijk per openbaar vervoer naar Nieuwkoop. Mijn nichtjes en neefjes die nu die leeftijd hebben gaan nog niet eens zonder begeleiding naar de hoek van de straat. Nee, geen sprake van! Maar goed, het is immers een andere tijd: IS en zo...

Ik vind mezelf een prinses op de erwt. Een prins dan hé. Behoorlijk fijngevoelig met een dito smaak. Mijn partner is dat niet. Ben ik de afstandsbediening van de tv kwijt, dan kan het zomaar zijn dat ze, om zich heen zoekend, na een tijdje constateert dat ze er op zit...

Kijk, die roodkeelnachtegaal is natuurlijk een ontsnapte kooivogel, dat weet een ieder. We zijn niet kritisch omdat hij zo mooi staat op ons vogellijstje. En omdat het een mooie vogel is natuurlijk. De kleur van de borst klopt net niet helemaal, de pootkleur is het niet, tam en dan vooral de tijd van het jaar. Ja hoor, januari klopt echt niet! Nog nooit zat er een winterse roodkeelnachtegaal in West-Europa. Gevalletje Perzische roodborst noem ik het (november 1986, Maasland). Die werd gezien in een periode dat import van deze vogels heel normaal was. Wij Hollanders geloven weer eens in een rare vogel waar een nog rarer luchtje aan zit.

In het verleden had ik een goedlachse, blonde collega. Beter kan ik haar niet omschrijven. Tussen de middag, tijdens onze gezamenlijke lunch, liepen we geregeld een rondje over het plaatselijke winkelcentrum. Gezellig!

Als uilenliefhebber heb ik jaren gezocht naar de grijze bosuil. Tevergeefs helaas. Kijk, de bruine bosuil zien we overal en nergens, maar er bestaat ook een grijze vorm. Zegt men hé, ik heb het van horen zeggen. Als ik vogelaars en vogelfotografen spreek, vraag ik altijd even of ze (bos)uilen weten te wonen. Daar ben ik namelijk dol op en ik ga graag even langs voor een bezoekje.

Als gezin hadden wij vroeger een overzees-adoptiekind uit Papoea-Nieuw-Guinea. Niet in huis, ben je gek, nee we storten maandelijks een bedrag op de rekening van een hulporganisatie. Niet meer en niet minder. Wat er met het geld gebeurde wist niemand, maar dat gaf niets, want we vertrouwden blind, al dan niet terecht, op de goede intenties van de hulporganisatie.

Natuurfotografen zijn ego’s, horken zijn het. Ze zullen de totstandkoming van hun foto’s niet delen. De locatie waar hun foto is gemaakt al helemaal niet. Alles voor jezelf houden, anders gaat de ander aan de haal met jouw idee en met jouw plekkie. Dat is het laatste wat je wilt als natuurfotograaf. Ja toch?

Elke vogelaar is dol op eiders. Je ziet ze gelukkig meer dan regelmatig langs de Hollandse Noordzeekust en op de Waddenzee. Eiders zijn prachtig, je wordt blij als je ze ziet. Laten we eerlijk zijn, vooral het mannetje ziet er prachtig uit. Op afstand lijkt hij een zwart-wit badeendje, maar 'een goed verstaander' ziet meer. Een eend met een statig gevormde snavel, groene zij-flappen aan de kop en een zachte rossige borst. Het mannetje is dus prachtig, maar onderschat het vrouwtje niet. Wat is zij subtiel en fijntjes bruin getekend! En je raadt het al, dat is om zo niet op te vallen als ze de eieren uitbroedt. Nice!

Er zit een gat in de ozonlaag, de polen smelten en Groenland raakt zijn 'eeuwige' ijsvlakte kwijt. Broedvogels verdwijnen in Hollandia (ortolaan, zomertortel, ik noem maar wat), andere vogelsoorten sterven zelfs uit. Het is niet al te best gesteld met onze aardbol, maar wiens schuld is dat eigenlijk?

Dat mijn levenspartner niets heeft met vogels heb ik al eens beschreven in een eerdere BirdTalk. Toch kan ik het niet laten zo af en toe te vragen welk vogeltje op ons tv-scherm verschijnt.

Goudvinken vind ik aansprekende vogels. Sterker nog, ik vind ze magisch! Natuurlijk, ze zijn prachtig en je treft ze altijd aan in een gezellig familieverband, maar maakt dat ze zo bijzonder? Maken ze alleen daarom zoveel indruk op mij? Er zijn toch wel meer vogelsoorten te bedenken die zo mooi en gezellig familiair zijn? Kraanvogels bijvoorbeeld. Blijkbaar is er nog iets in goudvinken dat mij triggert.

Rotterdam is een mooie stad, een hele mooie stad zelfs! Het naoorlogse Rotterdam vond ik een beetje saai en kleurloos, maar die tijd is nu voorbij. De stad is verrijkt met mooie gebouwen en de moderne architectuur heeft Rotterdam internationaal op de kaart gezet. Ja toch!

Tijdens het fotograferen van ivoormeeuwen op Spitsbergen dacht ik aan het volgende. Jona is mijn favoriete bijbelse figuur. Niet omdat hij drie dagen in die onmogelijke walvis heeft gezeten, nee omdat hij zo'n lekkere chagrijnige en ongemotiveerde gast is. Hoe was het verhaal van Jona ook alweer?

Kortgeleden  (nou ja, twee jaar geleden inmiddels, maar 'kortgeleden' is zo'n geinig woord om mee te beginnen) ben ik met mijn werk verhuisd naar een nieuw en hypermodern gebouw met veel technische snufjes. De nieuwste vorm van klimaatbeheersing, zelfdenkende zonneschermen en de verlichting op het toilet gaat automatisch aan als je kamer 100 bezoekt. Echt handig! Gek genoeg werkt de automatische toiletverlichting bij mij niet altijd. Bij mij springt de lamp op de meest ongunstige momenten niet aan en dat is knap lastig als er echt hoge nood is. Dat niet-aanspringen van het licht ligt gek genoeg niet aan het moderne gebouw, nee, het ligt aan mij! Mijn collega's hoor ik er namelijk nooit over klagen en gelijksoortige ongemakken overkomen mij ook elders.

Een BirdTalk schrijven is niet al te moeilijk. Je maakt wat mee, je schrijft daar een verhaaltje over, bij voorkeur iets met vogels (zo niet dan schrijf ik die er bij zal ik eerlijk bekennen) en ik maak de story ietsje pietsie spannender of dramatischer dan de waarheid. Vervolgens leg ik een verband tussen het thema van het verhaal en de vogel, ik zoek er een vogelfoto bij en klaar is Chris. Kind kan de was doen.

Nachtelijke ontmoetingen zijn niet altijd wat ze lijken te zijn. Deze stelling zal ik illustreren met twee waargebeurde verhalen. Het ene verhaal gaat over een dwerguil en de andere story gaat over een cavia.

Jaren geleden bemerkte mijn tante dat haar zoon belangstelling kreeg in tuinieren. Nu is dat in zijn geval bijzonder, omdat mijn echtgenootloze tante met vier kinderen drie hoog woonden. Mijn neef ging dus tuinieren, tot trots van mijn tante. Hij had een mooie en ruime plantenkas gekocht en daarboven monteerde hij een lamp om de boel goed te verwarmen en te belichten. Hij koesterde zijn plantjes met veel liefde en passie. Mijn tante was happy omdat haar zoon eindelijk een hobby had. Totdat bij haar het kwartje viel. Voel je hem aankomen?

In de drukkerij waar ik werkte kwam via een uitwisselinsproject een Deense stagiaire. Je moet weten dat een drukkerij een mannenwereld is en het gesprek over niets ander ging dan over de aanstaande Deense gast. Hoe langbenig en blond ze wel niet zou zijn, dat ze daar de hele winter naakt in de sauna zitten, welke dagen ze op welke afdeling zou meelopen, dat ze uiteraard mee moest met ons jaarlijkse zeevisuitje, etc, etc. Naar mate de tijd dichterbij kwam dat ze zou arriveren werden de verhalen steeds mooier en wilder. Nee, er zou een gouden tijd aanbreken in de normaal gesproken saaie en vrouwloze drukkerij.

De meeste vogelaars en vogelfotografen zijn een beetje saaie mensen. Ten minste, dat vind ik. Een soort van eenheidsworsten. Als er een zeldzaam vogeltje is gezien komen ze in actie, staan ze stijf van de zenuwen en doen dan soms rare dingen, maar verder zijn het brave burgers. Grijze muizen die hun hoofd niet boven het maaiveld uitsteken. Ze maken hoogstens een beetje ruzie of een vogel verstoord is ja of nee. Nee, ‘afwijkende vogels’, vrije geesten, vind je nauwelijks onder ons vogelaars…

Op 3 februari 1990 fietste ik in mijn eentje 22 km van Rotterdam-Overschie naar Nieuw Lekkerland. Niet met een Tom Tom, maar met een fietskaart van mijn ouders. Zo zag ik als 15-jarige mijn eerste zwarte ibis. Mijn logboek vermeldt niet dat ik tijdens mijn trip andere vogels zag, maar wel dat het die dag 1 graden Celsius was (met een zuidoosten wind) en dat de overtocht van de veerdienst 75 cent betrof...

Wij zijn een reislustig volkje (met populaties in Australië, Zuid-Afrika, zonnig Eilat, etc.), daarom gaf Adam, zijn tijd ver vooruit zijnde en met een vleugje humor, ons de toepasselijke naam: niet-thuiskraai. De westerlingen op deze aardkloot hebben onze naamgever nooit helemaal goed begrepen en noemen ons daarom abusievelijk huiskraai. Ach ja...

Als mensen mij bellen omdat ze een dode of gewonde vogel hebben gevonden, dan denk ik automatisch aan iets groots. Niet in die zin dat het een grote vogel betreft, maar dat de vondst vooral heel zeldzaam is, zeg maar niveau vale gierzwaluw of wenkbrauwalbatros. Je begrijpt dat de praktijk zonder uitzondering tegenvalt. Het bijzonderst was uiteindelijk een houtsnip, niet echt een vondst om een blog over te schijven...

De goedlachse doktersassistente vraagt me of ik de prik in mijn bil of in mijn arm wil. Tja... wat moet je daarop antwoorden?

's Winters twee jaar geleden hing ik in een boom onder mijn flat een bosuilenkast op, omdat ik dol ben op uilen en op nestkasten. Als ik langs mijn nestkast fiets voelt dat, hebberig als ik ben, of die boom, of eigenlijk het hele plantsoen, van mij is...

In mijn kinderjaren gingen mijn ouders, mijn broers en ik geregeld naar Diergaarde Blijdorp. Eerst leenden we het abonnement van mijn tante Gré en als we ons dan voordeden als ‘hunnie’, konden we gratis naar binnen. Later kreeg mijn tante hier genoeg van en namen wij een eigen gezinsabonnement...

Regelmatig krijg ik vragen met de volgende strekking: kan ik beter een Canon of een Nikon aanschaffen? Uiteraard antwoord ik als Canongebruiker: koop een Canon, met Nikon wil je als (vogel)fotograaf niet geassocieerd worden...

Vroeger hadden wij thuis in onze koude en vochtige badkamer een toiletkast met twee naar elkaar openslaande deurtjes, met op beide deurtjes een vergeelde spiegel. Als peuter ontdekte ik dat als ik de beide deurtjes opendeed ik mezelf ontelbare keren terug zag in de spiegels van de deurtjes. Wat een grappig effect! Pas vele jaren later begreep ik dat dit fenomeen het Droste-effect wordt genoemd...

Jong ontmoet jong. En dat gewoon in de wijk waar ik woon. Met verwondering zag ik dat beiden elkaar veel te vertellen hadden. De conversatie duurde en duurde en mijn verbazing groeide met het moment. Wat zouden ze toch te bespreken hebben? Zowel de takkeling als de peuter vroeg ik ernaar, maar beiden wilden er geen mededelingen over doen. Dat heb ik weer! Wat ik wel begreep is dat ik, spijtig genoeg, nooit zo close met een bosuil zou zijn als deze dame…

Bij een interview met een moderne en hedendaagse vogelfotograaf wordt vaak gevraagd: wie is je grote voorbeeld wat fotografie betreft. De naam die dan het vaakst genoemd wordt is van wijlen Fred Hazelhoff. Good old Freddy wordt gezien als de nestor van de Nederlandse natuurfotografie. En terecht. Briljant en jaloersmakend zijn zijn foto’s van vechtende korhanen in het boek ‘dierenrijk nederland’. De spread in ditzelfde boek van de vliegende velduilen heb ik als kind uren lang bekeken... 

IJs en weder dienende spraken de waterral en ik af om komende winter elkaar weer te ontmoeten. Op dezelfde plaats, namelijk op het ijs. Omdat er al in het najaar een horror winter werd voorspeld kocht ik in november de meelwormen groot in. Eind januari begon ik hem behoorlijk te knijpen omdat de mij beloofde horror winter het niet leek te gaan worden. Het natte najaar zou buiig, winderig en kleurloos overgaan in het voorjaar. Zou ik het voorjaar ingaan met een overdosis aan meelwormen?

Wij, moderne mensen, denken dat het kijken naar zeldzame vogels door ons is uitgevonden. Niets is minder waar. In de tijd dat de spreekwoorden en gezegdes werden bedacht, werd er al naar rariteiten geloerd. Ten minste, dat neem ik aan. ‘Een vreemde eend in de bijt’ moet betrekking hebben op een rariteit. Al vanaf dat ik een ukkie was, fantaseer ik welke eendensoort er in dit gezegde wordt bedoeld.

Deze waterral en ik zijn vrienden. Dat waren we vorige winter al. Ik kan mijn vriend herkennen aan een klein wit vlekje boven zijn linkeroog. Dat hij mij aan mijn kleding herkent laat zich raden. Het heeft wel even geduurd voordat we aan elkaar gewend waren en wederzijds begrepen wat zijn en mijn bedoelingen waren.

De korhoen is spijtig genoeg bijna uitgestorven in Nederland. Als oorzaken worden genoemd het vergrassen van de heide, het verdwijnen van akkers, de toename van de vos en ja, die verrekte havik. Ik ben echter van mening dat het aan de korhoen zelf ligt.

Op Texel kom ik bij de pas ontdekte brilzee-eend in gesprek met drie vogelende eerstejaars studenten van de universiteit van Wageningen. Ik vertel enthousiast over het fenomeen vogelfotografie. Zelfs zo enthousiast dat ze hardop verzuchten graag een camera te willen aanschaffen, maar dat een camera voor de huidige student te duur is.

De haan riep hier zoiets als ’het komt niet meer goed met vogelend Nederland’! Ik verstond het niet helemaal en meende dat hij de penibele situatie van de korhoenders bedoelde. Later die dag scoorde ik tegen wil en dank een nieuwe soort (sib taling). Niet dat het bezoeken van de eend mijn idee was, maar mijn maat wilde hem filmen. ‘Omdat we toch in de buurt zijn’, zo overtuigde hij mij.

Deze waterral zegt zonder in- of aanleiding tegen me: ‘Je mag me één vraag stellen’. Ik denk even na wat een goede vraag zou kunnen zijn en vraag dan: ‘Waarom maken jullie waterrallen van die rare geluiden? Soms klinkt het als een varken dat geslacht wordt’.

Regelmatig zie ik prachtige natuurfoto’s. Maar soms zijn foto’s te mooi. Te gemaakt. Dan denk ik bij zo’n foto: klopt dit wel? Recent is een prijswinnende foto van een wolf die over een hek springt ontmaskerd als een foto die in scène is gezet.

Laatst gaf ik een beeldpresentatie in Den Haag. Tussen de gezellige toeschouwers, vooral zestig plussers, trof ik Henk. Zijn handicap is zijn slecht functionerende oren, maar dat hinderde hem niet om uit te groeien tot een topfotograaf. Ik vind zijn foto’s briljant en zijn manier van fotograferen is voor mij een inspiratiebron. Ik kan me veel van zijn foto’s herinneren die werden afgebeeld in Dutch Birding, in Vogeljaar, op de kalender van Vogeljaar en noem maar op.

Toen ik nog bij mijn ouders woonde keken we niet alleen naar vogels, we kweekten ook vogels. Dat lijkt een vreemde combinatie en dat is het ook. Mijn vader had toen de eigenaardige gewoonte, wellicht uit een soort van schuldgevoel, een kanarie die nog maar één of hooguit twee dagen had te leven los te laten in de vrije natuur. Zo kon hij nog even van zijn vrijheid genieten, zo redeneerde hij.

Toen de kleuren werden uitgedeeld was ik te laat. Veel te laat. Toen ik aan de beurt was, was er geen kleur meer over. De verf was letterlijk op.