De vogels die mij aanzetten om te reizen zijn de noorderlingen. Ik noem de witstuitbarmsijs, de koningseider en de Ross’ meeuw, zoek het in die hoek. Arctische soorten dus. Als liefhebber van het hoge noorden heb ik enkele ‘guilty pleasures’ van elders. Mooie zuidelijke soorten bijvoorbeeld, die je in de Arctic niet zult tegenkomen. 2020 is een mooi jaar om te werken aan het ‘oprollen’ van enkele van die zuiderlingen. Ik trap in januari af met de Marokkaanse woestijnmus...

Vrijdag 10 januari
Vanaf Schiphol vlieg ik naar Marrakech, daar staat gids Houcine Taouchikht mij op te wachten. Hij brengt mij naar mijn slaapplaats, een traditionele riad, in het centrum van Marrakech. Houcine slaapt zelf elders. Ik eet eenzaam op een dakterras, met schitterend uitzicht op het beroemde Djemaa el Fna-plein. Wat een belevenis!

Zaterdag 11 januari
Tijdens het ontbijt hoor en zie ik in mijn eigen riad de eerste huisgorzen. Hoe cool is dat! Vandaag is een reisdag. We rijden door het prachtige Atlasgebergte naar Ouarzazate waar we een lunch nuttigen. Daarna bezoeken we een stuwmeer en rijden nog wat door naar het oosten, waar we overnachten in Ksar Sultan Dades, Boumalne Dades.

Zondag 12 januari
Weer een reisdag. Gids Houcine is een veilige chauffeur. Hij is de master van de toeter. Die gebruikt hij vaker dan zijn schakelpook. Er is altijd wel een reden voor een roffeltje op zijn claxon, zelfs in de ‘middle of nowhere’, met geen hond in de buurt. Ik heb echt het gevoel me in een andere wereld te begeven. Een andere cultuur, andere gewoontes, karren met ezels, etc. Bijna iedereen draagt hier een djellaba, mannen met een bijbehorende geinige puntmuts. Laat gezegd zijn dat zonder uitzondering iedereen bijzonder vriendelijk is. Het is fantastisch om door zoveel dorpjes te rijden en het straatleven te zien. Het vlees hangt hier nog aan een haak langs de weg naast de toonbank.

Maar goed, het landschap verandert langzaam van bergen, naar heuvels, naar een steeds meer zanderige omgeving. De dorpjes worden kleiner. We zien steeds meer zandduinen, zo komen we vanzelf in de Sahara desert. De eerste woestijnsoort is een witbandleeuwerik, geen slecht begin. We pikken Houcines broer Lahcen op en rijden ‘off-road’ door de woestijn. Dat levert al snel een woestijngrasmus op. En dan komt het: woestijnmus! Bij wat tenten en een kleine plantage treffen we eerst drie en later in totaal tien woestijnmussen. Wat zijn ze mooi van kleur! Ze laten zich fantastisch fotograferen. Wat ben ik blij! Overnachting in Hotel Nomad Palace, Merzouga, Taouz. Mijn bed is zo groot dat je daar met gemak met vier personen in kunt. Lig ik daar in mijn eentje. Maar goed, wel die woestijnrakker in de pocket ;-). 



     

     


Houcine en Lahcen Taouchikht.

Nog woonachtig bij mijn ouders had ik een Marokkaanse buurman. Iedereen noemde hem Nordien, terwijl zijn echte naam Ahmed was. Was, want hij is al heel wat jaartjes hemelen. Onze Nordien dronk al zelfgekweekte muntthee toen wij kaaskoppen nog aan de Van Nelle-koffie zaten...

Maandag 13 januari

Witbandleeuwerik.

Een witbandleeuwerik doet niet moeilijk en gaat braaf op de foto. Bij een nomadentent treffen we, naast een aardige dame, een koppeltje woestijnmussen. We drinken thee, gastvrijheid alom hier, en ik maak foto’s van de desert sparrows. We zien een dertigtal Sahelzandhoenders landen en maken daar wat foto’s van. Je bent er toch. Tussen de middag is de zon te fel voor foto’s en doen we een break bij wat nomaden. Blijkbaar kennissen van Noucine, zoals iedereen elkaar hier lijkt te kennen. Ze willen allemaal met mijn 500mm-lens op de foto. Fruit, koffie, wifi, water, vriendelijkheid: je krijgt het hier allemaal in je schoot geworpen. We lunchen met elkaar. Dat betekent dat je met zes man om een één-pans-gerecht zit en je met je rechterhand uit de pan eet. Daarna bezoeken we een bijna drooggevallen meer voor wat watervogels en fotografeer ik de zonsondergang. 



     



     

     

     
Sahelzandhoenders.

     

     



Nordien was één van de eerste gastarbeiders, maar door astmatische problemen heeft hij nauwelijks gearbeid. Of kwam dat omdat Nordien een groot fan was van verdovende middelen? Dat laatste maakte hem geen ideale buurman. De vele ruzies met zijn Hollandse Ingrid gingen dag en nacht door. Bij de bouw van de vooroorlogse huizen waarin wij woonden, deden ze nauwelijks aan geluidsisolatie, dus die echtelijke twisten konden wij vanaf de sofa en vanuit het bed intens meebeleven. Een soort ‘Goede tijden, slechte tijden’, maar dan in Rotterdam...


Dinsdag 14 januari 
De ochtenden zijn hier koud. Meestal rond nul graden. Overdag in de zon is het lekker, 17 graden, maar in de schaduw is het al snel weer fris. Bij de Nomadendame van gisteren fotografeer ik weer woestijnmussen. Ik laat de dame de foto’s zien van de Sahelzandhoenders van gisteren. Ze raakt er van in opperbeste stemming en gaat gelijk thee voor ons zetten en serveert een maaltijdsoep. Elders kom ik zelfs tot ‘less is more’-foto’s van de woenstijnmus. ‘s Avonds fotografeer ik als afsluiter de zonsondergang.

     



     



Nordien had de nare gewoonte om als hij onder invloed van drugs verkeerde, en dat was nogal eens het geval, zich thuis te laten brengen met een taxi. Aangekomen voor de deur maakte hij de taxichauffeur wijs dat hij even naar binnen ging om geld te halen, om zich vervolgens in zijn achtertuin, of de brandgang daarachter, te verstoppen. Buurvrouw Ingrid kon dan zijn shit oplossen. Geloof me, ik heb heel wat drama en klappen gezien. Don’t fuck de Rotterdamse taxichauffeur...


Woensdag 15 januari


Vanochtend word ik wakker in een luxe woestijntent (Kemkemia, Erg Chebbi), inclusief stroom, douche en toilet. Geen wifi, maar dat geeft niets. Geen bericht is namelijk goed bericht. Nomaden gaan respectvol met vogels om, want ze zijn bij hun tenten bijzonder tam. Ik noem een witkruintapuit die tussen mij en mijn statief doorloopt terwijl ik thee drink, een witbandleeuwerik op twee meter en natuurlijk die meewerkende bleke mussen. Vandaag met succes de hele dag op woestijnmussenjacht geweest. Ze zijn wat kleiner dan de huismus met een wat andere roep (een groenling-achtig ‘trruu’). Huismussen schijnen hier in opkomst te zijn en hun woestijnbroertjes en -zusjes langzaam te verdrijven.

     

     


Rosse woestijnleeuwerik.





Eén keer hebben Ingrid en Nordien zijn familie in Marokko bezocht. Nordien nam rijlessen, kocht een tweedehands autootje en mijn vader hielp hem zijn drugs te verstoppen in de binnenvoering van zijn DAF. Nordien had daar ook af en toe een shotje nodig hé...

 

Donderdag 16 januari 
De grote maker van alle vogels had net de laatste hand gelegd aan de azuurmees en de klapekster en bedacht dat hij in diezelfde serie nog wel een mus kon maken. Waarom ook niet. Zo is ooit de woestijnmus ontstaan. Briljant! 

     


Een kippenhok en wat graan: woestijnmus!


Woestijnklapekster.

Terug naar Marokko. In de ochtend concentreren we ons op de woenstijnmussen en ‘s middags bezoeken we een woestijnoehoe. De echte klapper van de middag zijn drie renvogels. Tjonge, wat ben ik daar blij mee! Altijd van gedroomd. We doen boodschappen in een nomadendorpje. Wat een rust hier. Na een break gaan we de desert weer in en treffen, om het feest compleet te maken, twee meewerkende woestijngrasmussen.



     

     

Ingrid had het in Marokko niet naar haar zin. Thuis had ze de broek aan, als je begrijpt wat ik bedoel, maar in zijn geboorteland moest ze haar muil houden. Haar woorden. Bovendien vond ze het een pokkeneind rijden. En daar aangekomen aaide ze een lief geitje, die ze de volgende avond op haar bord terugvond. Zoiets barbaars (of moet ik zeggen Berbers?) had ze nog nooit meegemaakt...


Vrijdag 17 januari
Voordat we terugrijden naar het westen, bezoeken we een schuilhut waar de recent ontdekte Marokkaanse kalkoen is te fotograferen. Het duurt een paar uurtjes in een te krap hutje, maar dan heb je wel wat. Toch een leuke soort om mee te nemen. Onderweg zie ik vanuit de auto een Diadeemroodstaart. Kort, maar prachtig te zien. We rijden door het Anti-Atlasgebergte en overnachten in Ouarzazate.



Nordien hield ook al geen goede herinneringen over aan de reis. Leuk dat hij zijn familie weer eens zag, dat wel, maar op een middag viel hij zonnend in zijn zwembroek in slaap. Het zal wel na een shotje zijn geweest. Een paar uur later werd hij heftig verbrand wakker. Had hij weer. Ingrid had hem uitgelachen en daar hadden ze slaande ruzie over gekregen. Nee, die trip was er eentje om snel te vergeten. 

Op jonge leeftijd kreeg ik zo een beeld van Marokko. Over eventueel waargenomen vogeltjes werden geen mededelingen gedaan. Ook geen meldingen van woestijnmussen. Hadden ze niet op gelet. Dat had ik dan weer.


Zaterdag 18 januari
We nemen een alternatieve route terug door het Atlasgebergte naar Marrakech en komen langs vele pittoreske dorpjes. Bij een stop hoor en zie ik een Atlaskruisbek. Je ziet veel onafgebouwde huizen. Dat komt omdat hier vaak in fases wordt gebouwd. Dat gaat dan als volgt. Verdien je wat centjes dan stort je een fundering op een geinig plekkie. Heb je in de loop van de tijd weer wat geld in je pocket, dan zet je er een paar muren op. Even later heb je weer een financiële meevaller en komt er een dak op je huis en ga zo maar door. Dan komt je huis vanzelf een keer af, of wellicht niet, ook prima.

     

Vlucht van Marrakech naar Amsterdam. 

Marrakesh 
Ooievaar
Maghrebekster  
Zwarte spreeuw 
Merel
Huisgors 
Huismus
Turkse tortel
Grauwe buulbuul 
Witte kwikstaart 
Houtduif 

Atlasgebergte 
Koereiger 
Atlasvink
Grote gele kwikstaart 
Rotsduif 
Raaf
Grijze gors
Torenvalk
Blauwe rotslijster 
Zwarte roodstaart
Zwarte tapuit
Kneu
Putter
Vlaamse gaai
Atlaskruisbek

Ouarzazate en stuwmeer 
Rotszwaluw
Witkruintapuit
Woestijnklapekster 
Graspieper
Witgatje 
Fuut
Kuifleeuwerik 
Tjiftjaf
Europese kanarie
Roodborsttapuit
Palmtortel

Ouarzazate naar Sahara desert
Arendbuizerd
Kleine zwartkop 
Diadeemroodstaart
Marokkaanse aalscholver (witte buik)
Kleine zilverreiger 

Waterschildpad 
Barbarijse grondeekhoorn

Sahara desert
Boerenzwaluw
Witbandleeuwerik
Bruingele babbelaar
Woestijngrasmus
Woestijnmus 
Rosse woestijnleeuwerik
Woestijnvink
Woestijntapuit 
Sahelzandhoen 
Casarca 
Blauwe reiger
Flamingo
Marmereend 
Slobeend
Wintertaling
Pijlstaart
Woestijnoehoe 
Renvogel 
Blonde tapuit
Bruinnekraaf